cofeinka - 2006-12-03 18:26:46

Dadaizm – ruch w sztuce XX w., którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu, zerwanie z wszelką tradycją i odrzucająca jakiekolwiek kanony swoboda twórczości. Według przekazów, nazwa ruchu wzięła się od słowa "dada", wybranego przez rumuńskiego poetę Tristana Tzara na chybił trafił ze słownika Larousse'a i oznaczającego w języku francuskim drewnianą zabawkę, konika lub gaworzenie dziecka – jest to jednakże tylko jedna z wersji historii tego terminu. Tak naprawdę sami dadaiści nie potrafili ustalić kto, kiedy i w jakich okolicznościach go wymyślił oraz jaki jest jego prawdziwy sens.

Przyjmuje się, że dadaizm powstał w 1916 r., w czasie I wojny światowej, jako reakcja na jej absurd i falę nacjonalistycznego szaleństwa, które ogarniało wówczas kraje Europy Zachodniej. W latach 1919-1921 zdołał przyciągnąć pewną uwagę twórców i publiczności, zwłaszcza we Francji, Szwajcarii, Niemczech i Stanach Zjednoczonych, lecz w wyniku waśni między czołowymi przedstawicielami właściwie zanikł już w roku następnym - w maju 1922 r. odbyła się w Weimarze "Konferencja w sprawie końca Dada" z udziałem czołowych przedstawicieli kierunku.

Ideologia dadaizmu była samounicestwiająca się – sztuka oderwana od tradycji, nie odwołująca się do wspólnoty pojęć między twórcą, a jej odbiorcą, oparta na nonsensie, chaosie i zupełnej dowolności nie może istnieć.

Dadaizm miał szokować i robił to skutecznie: dadaiści zbierali się w kawiarniach i klubach pisząc absurdalne "poezje", komponowali "muzykę hałasu", przedstawiali przedmioty codziennego użytku jako dzieła sztuki. Słynny jest obraz Marcela Duchampa będący reprodukcją Giocondy, której Duchamp dorysował wąsy i hiszpańską bródkę, po czym podpisał własnym nazwiskiem. Wystawa Maxa Ernsta w Kolonii przyciągała uwagę czym innym – wchodziło się do niej i wychodziło przez ustęp.

Dadaizm nie stworzył żadnego stylu, bo nie mógł – swą ulubioną technikę kolażu przejęli dadaiści od kubistów, techniki formalne czerpali z futuryzmu. Twórcza jałowość dadaizmu najwyraźniej przejawia się w ideale poezji dadaistycznej: jest to gaworzenie dziecka, którego umysł nie został jeszcze skażony żadnym językiem.

Swoje manifesty dadaiści publikowali również w wydawanych przez siebie pismach: Cabaret Voltaire i Dada (wychodzące w Zurychu latach wojny), Litterature (Paryż), Dada Club i Der Dada (Berlin) oraz The Blind Man (Nowy Jork).

Po zaniku dadaizmu wielu jego przedstawicieli związało się z surrealizmem, na rozwój którego wywarli poważny wpływ – i to może jest największą zasługą dadaizmu. Jego elementów można też doszukiwać się w sztuce pop artu i konceptualizmu.

Z francuskim nurtem dadaizmu, którego głównym ośrodkiem był Paryż, związani byli: główny animator dadaizmu Tristan Tzara, a także Georges Ribemont-Dessaignes, Jean Cocteau, André Breton, Louis Aragon, Paul Eluard i Guillaume Apollinaire. Dadaiści niemieccy to przede wszystkim: Richard Huelsenbeck tworzący w Berlinie, Max Ernst i Hans Arp z Kolonii oraz Kurt Schwitters. Najważniejsi z amerykańskich dadaistów to wspomniany Duchamp oraz Man Ray i Francis Picabia.

Dadaizm nie wywarł praktycznie żadnego wpływu na polskich twórców.

www.demonmt2.pun.pl www.energy2000.pun.pl www.elfanespaniol.pun.pl www.coledylanzprouse.pun.pl www.managerleaguev3.pun.pl